Seçimler için iptal mi oluyor

Anayasa Mahkemesi, CHP'nin seçim yasası ile ilgili başvurusunu yarın görüşecek. Hürriyet yazarı Abdulkadir Selvi, Anayasa Mahkemesi'nin alacağı muhtemel kararların seçimleri nasıl etkileyeceğini değerlendirdi. İşte o yazı: Yarın bütün gözler Anayasa Mahkemesi’nde olacak.
24 Haziran’da erken seçim kararının alınmasından bu yana en kritik gelişme yaşanacak. Anayasa Mahkemesi, CHP’nin seçim yasasıyla ilgili iptal istemiyle açtığı davayı esastan görüşmeye başlayacak.


CHP, seçim yasasının ittifaklarla ilgili bölümüne itirazda bulunmadı. 29 başlık halinde seçim güvenliğiyle ilgili bölümde iptal ve yürürlüğün durdurulmasını talep etti.

Anayasa Mahkemesi’nden CHP’nin iptal isteminin reddi yönünde bir karar çıkarsa, seçimlerin önünde hiçbir engel kalmayacak. Ver elini seçim sandığı.

Anayasa Mahkemesi, CHP’nin iptal istemini yerinde bulur ve bazı maddelerin iptali yönünde karar verirse ne olacak?

Daha açık bir ifadeyle seçimler iptal edilecek mi? Cevabı sona bıraktım. Ayrıca Anayasa Mahkemesi’nin hiçbir siyasi mülahazayla hareket etmeyeceğinden, CHP’nin iptal istemini Anayasa’ya uygunluk açısından değerlendireceğinden şüphem yoktur.

İŞTE SEÇENEKLER

Ancak Anayasa Mahkemesi’nin vereceği her karar, seçim süreci açısından yeni bir durumu ortaya koyacak.

CHP, 29 başlık altında iptal ve yürürlüğün durdurulmasını talep ediyor. Önce Anayasa Mahkemesi’nin önündeki seçenekleri sıralayıp, sonra kulislerin en çok merak ettiği soruya değineceğim.

Peki, Anayasa Mahkemesi’nden ne tür kararlar çıkabilir?

1- Anayasa Mahkemesi, CHP’nin başvurusunu esastan inceleyip reddedebilir. Bu durumda mevcut seçim yasasıyla seçimlere gidilmesinin önünde hiçbir engel kalmaz.

2- Anayasa Mahkemesi kısmi iptal kararı verebilir. Bu maddelerin iptal gerekçesine uygun olarak düzenlenmesini isteyebilir. Bu durumda Anayasa Mahkemesi, düzenlemenin yeniden yapılması için 1 yıl ya da 6 ay gibi bir süre verebilir. Böyle bir uygulama var ama yasal zorunluluk değil.

3- Anayasa Mahkemesi, CHP’nin başvurusunu yerinde bularak tüm maddelerde iptal kararı verebilir.

Hep iptal seçeneği üzerinde duruyoruz. CHP’nin başvurusu iki ayaklı. CHP başvurusunda 29 başlıkta hem iptal hem de yürürlüğün durdurulmasını talep ediyor. Her maddede iptal istemi ve yürürlüğün durdurulması için birlikte ya da ayrı ayrı karar vermesi bekleniyor.

Bu aşamada Anayasa Mahkemesi’nin gerekçeli kararı önemli olacak. İptal başvurusunu yapan CHP. Herhalde CHP’ye başvuruyu Erdoğan yaptırmadı. Ama kulislerde, iktidar Anayasa Mahkemesi’ne seçimleri iptal ettirecek diye bir söylenti dolaşıyor.

İPTALLE İLGİLİ HUKUKİ BOYUT

Bir, Anayasa Mahkemesi iktidarın talimatına göre çalışmıyor. Mehmet Altan ve Şahin Alpay kararında da görüldüğü gibi tam aksine iktidarın istemediği kararlar alabiliyor. İki, iptal başvurusunu yapan CHP. Herhalde CHP’ye başvuruyu Erdoğan yaptırmadı. Ayrıca Anayasa Mahkemesi üyelerinin hukuka olan bağlılığına inanıyorum. Buna rağmen işin hukuki boyutunu anlamak için Anayasa hukukçularıyla konuştum.

Anayasa’nın 77. maddesine göre seçim kararını Meclis alabiliyor. Seçimlerin yönetim ve denetimi ise Anayasa’nın 77. maddesine göre sadece Yüksek Seçim Kurulu’na verilmiş. Anayasa Mahkemesi’nin seçimleri iptal etme ya da yenileme gibi bir yetkisi yok. Çünkü Anayasa’nın 153. maddesinde Anayasa Mahkemesi için, “Kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak şekilde hüküm tesis edemez” diyor. Kendisini Meclis ya da YSK yerine koyamaz.

Yine de Anayasa Mahkemesi’nden iptal kararı çıktığında ne olacak? Perşembe gününden sonra seçimlere 24 gün kalıyor. Bu durumda seçimler nasıl yapılacak, iptali söz konusu olur mu? Öncelikle gerekçeli kararın görülmesi gerekiyor. Hukukçular, YSK’nın ilke kararlarıyla boşluğu dolduracağını ve seçimlerin yapılmasını sağlayacağını savunuyorlar.

Yine de seçimlerin iptali söz konusu olur mu derseniz? Kime sorduysam olmaz dediler ama burası Türkiye, dikkatli izlemekte yarar var.